So‘nggi yillarda mamlakatimizda davlat organlari bilan munosabatlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlari samarali himoyasini ta’minlashda tizimli islohotlar amalga oshirildi. Ayniqsa, 2017 yilda mamlakatimiz tarixida ilk marotaba ma’muriy sudlar tashkil qilinganligi fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining davlat organlari va mansabdor shaxslarning qonunga xilof qarorlari, harakatlari ustidan sudga shikoyat qilishga oid konstitutsiyaviy huquqlarini ta’minlashda muhim qadam bo‘ldi.
O‘tgan davrda ma’muriy sudlar tomonidan ko‘rib chiqilgan 120 mingga yaqin ariza va shikoyatlarning 57 foizi qanoatlantirilib, fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining buzilgan huquqlari tiklanganligi ham ma’muriy sudlarning qonun ustuvorligini ta’minlash hamda shaxsning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilishda muhim institut sifatida shakllanganligini ko‘rsatmoqda.
Bu borada ma’muriy sudlar zimmasiga shikoyatlarni ko‘rib chiqishda «faol ishtirok etish» tamoyili asosida nizoni to‘g‘ri hal qilish uchun dalillarni mustaqil yig‘ish majburiyati yuklangani, sud qarori ijrosini ta’minlamagan mansabdor shaxslarga jarima qo‘llash vakolati berilgani ham ushbu institut takomillashib borayotganligidan dalolat beradi.
Shu bilan birga, bugungi kunda ma’muriy sudlar faoliyatiga ilg‘or xorijiy tajribada o‘zini oqlagan institut va tartiblarni keng qo‘llash orqali fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining huquq va qonuniy manfaatlarini himoya qilishda ushbu sudlarning rolini oshirish, shu jumladan, davlat organi hujjatiga ishonib faoliyat yuritgan fuqaro va tadbirkorlik sub’ektlari huquqlari va qonuniy manfaatlarining himoyasini qo‘shimcha ravishda kuchaytirish zarurati vujudga kelmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev 2025 yil 30 yanvar kuni “Fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlarini sud orqali himoya qilishning zamonaviy mexanizmlarini joriy etish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-33-sonli qarorni imzoladi.
Mazkur qaror bilan davlat organlari bilan munosabatlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarining samarali hamda ishonchli himoya etilishini ta’minlash va ma’muriy sud ishlarini yuritishni xalqaro standartlardan kelib chiqib yanada takomillashtirish maqsadida bir qancha chora-tadbirlar belgilandi.
Jumladan, ma’muriy sudlar faoliyatiga quyidagi tartiblar joriy etilishi belgilandi:
qarori, harakati (harakatsizlik) ustidan shikoyat qilinayotgan davlat organi mansabdor shaxsi yoki uning vakili sud majlisida majburiy ishtirok etishini ta’minlash;
ma’muriy sud ish yurituvida ishlarning tezkor va sifatli ko‘rib chiqilishini ta’minlashga hamda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlariga o‘z huquqlarini himoya qilish uchun qo‘shimcha imkoniyatlar yaratishga qaratilgan dastlabki eshituv institutini joriy etish.
Ishonchning himoya qilinishi prinsipi Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeksda alohida belgilandi.
Bundan tashqari, O‘zbekiston Respublikasida ma’muriy sudlar faoliyatini takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari etib quyidagilar belgilandi:
davlat organlari bilan munosabatlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlari huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarining ishonchli va samarali himoya etilishini ustuvor ravishda ta’minlash;
fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining buzilgan yoki nizolashilayotgan huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini tiklashda sudning faol ishtiroki prinsipini qo‘llash mexanizmlarini kengaytirish;
davlat organlari va mansabdor shaxslarning faoliyati ustidan samarali sud nazoratini o‘rnatish;
ma’muriy sud ishlarini yuritishda nizolarni sudgacha hal qilish mexanizmlarini takomillashtirish;
fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlarini himoya qilishda ma’muriy sudlarning rolini kuchaytirish orqali aholining sud tizimiga bo‘lgan ishonchini yanada oshirish;
davlat organlari tomonidan sud qarorlari ijro etilishi ustidan nazoratning ta’sirchan mexanizmlarini to‘liq joriy etish;
ma’muriy yustitsiya tizimi rivojlangan davlatlar tajribasi asosida ma’muriy sudlar faoliyatini takomillashtirib borish.
Shuningdek, mazkur qaror bilan ma’muriy sudlar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha bir qancha normativ hujjatlar ishlab chiqilishi bo‘yicha tegishli ko‘rsatmalar berildi.
Ushbu o’zgarishlar davlat organlari bilan munosabatlarda fuqarolar va tadbirkorlik sub’ektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarining yanada samarali hamda ishonchli himoya etilishini ta’minlashga xizmat qiladi.
Mazkur seminar mashg‘ulotida Sirdaryo viloyat soliq boshqarmasi, tuman va shahar soliq inspeksiyalari mas’ul xodimlari ham ishtirok etishib, soha bo‘yicha o‘zlarining qiziqtirgan savollariga tegishli javoblarini olishdi.
Sirdaryo viloyat ma’muriy sudining sudyasi
M.Xaydarov
Sirdaryo viloyat ma’muriy sudining sudya katta yordamchsi Y.Kuldashev
Sirdaryo viloyat ma’muriy sudining 2025 yil 3 yanvardagi RS-01-25-sonli Rayosat qarori bilan tasdiqlangan ish rejaning 1.5-bandida “Sud hujjatlarini rasmiylashtirishda o‘zbek tili qoidalariga, jumladan orfografiya, punktuatsiya, terminologiya va uslubiy talablarga rioya qilinishi bo‘yicha seminar mashg‘ulotlarini o‘tkazish” belgilangan. Mazkur ish rejaga muvofiq Sirdaryo viloyat ma’muriy sud binosida Sirdaryo viloyat ma’muriy sudlari sudyalari va sud xodimlari uchun Guliston davlat universitetining filologiya fanlari doktori I.Ermatov tomonidan seminar mashg‘uloti o‘tkazilidi.
Sirdaryo viloyat ma’muriy sudining sudyasi A.Norqo‘ziyev Mirzaobod tumanidagi 22-sonli umumiy o‘rta ta’lim maktabi binosida 11-sinf o‘quvchilariga “Sud – odil sudlov qo‘rg‘oni” mavzusi yuzasidan seminar dars mashg‘uloti o‘tkazdi hamda o‘tkazilgan dars mashg‘uloti davomida o‘quvchilar o‘zlarini qiziqtirgan masalalar yuzasidan savollar bilan murojaat qilishib, o‘zlariga tegishli javoblarni olishdi.
2025 yilning 22 yanvar kuni Sirdaryo viloyat ma’muriy sudining sudyasi M.Xaydarov Guliston tumanidagi 28-sonli umumiy o‘rta ta’lim maktabi binosida 9-11-sinf o‘quvchilariga “O‘zbekiston Respublikasining sud hokimiyati” mavzusi yuzasidan seminar dars mashg‘uloti o‘tkazdi, hamda o‘tkazilgan dars mashg‘uloti davomida o‘quvchilar o‘zlarini qiziqtirgan masalalar yuzasidan savollar bilan murojaat qilishib, o‘zlariga tegishli javoblarni olishdi.
Sirdaryo viloyat ma’muriy sudi binosida 2024 yil 26 dekabrda viloyat ma’muriy sudi raisi tashabbusi bilan tashkil etilgan kitobxonlik doirasida sud xodimlari orasida “Yil kitobxoni” tanlov tadbiri o‘tkazildi.
Mazkur tadbirga Guliston davlat universiteti o‘qituvchisi filologiya fanlar bo‘yicha falsafa doktori A.To‘ychiev, Guliston davlat universiteti magistranti “Yosh kitobxon” tanlovi Respublika bosqichi g‘olibi, “Mard o‘g‘lon” davlat mukofoti sovrindori Y.Hayitboyev va O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist Sh.Jumaevlar taklif etildti.
Tadbir davomida Sirdaryo viloyat ma’muriy sudi xodimlari muhokamaga qo‘yilgan kitoblar yuzasidan o‘z fikr mulohazalarini bildirishdi va komissiya a’zolari tomonidan berilgan savollarga atroflicha javob berdilar.
Tadbir yakuni bo‘yicha “Yil kitobxoni” tanlovida uchinchi o‘rinni viloyat ma’muriy sudi sudya katta yordamchisi M.Saribaeva, ikkinchi o‘rinni viloyat ma’muriy sudi bosh konsultanti Sh.O‘ktamov va faxrli birinchi o‘rinni Guliston tumanlararo ma’muriy sudi sudya yordamchisi Z.Egamberdievalar egalladilar va ularga Sirdaryo viloyat ma’muriy sudi rahbariyatining esdalik sovg‘alari topshirildi.
Сирдарё вилоят маъмурий судларида Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судларида судьялар ва суд ходимлари иштирокида давлат ҳокимияти вакиллик органларининг қарорлари қабул қилишда, ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги)да қонунийлик таъминлашнинг (айрим) муаммоларини ўрганиш юзасидан ўтказиладиган семинар машғулоти режаси тасдиқланган.
Тасдиқланган режага асосан жорий йилнинг 13 декабрь куни Сирдарё вилоят маъмурий судларида Бюджетдан ташқари пенция жамғармаси Сирдарё вилоят бошқармаси ва туман (шаҳар) бўлимлари томонидан қарорлар қабул қилинишида ва ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги)да қонунийликни таъминлашнинг айрим муаммоларини бартараф этиш юзасидан семинар машғулоти ўтказилди.
Мазкур семинар машғулотида Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судлари раислари, судьялари ва суд ходимлари, шунингдек, Сирдарё вилоят прокуратурасининг бўлим прокурори О.Убатов, Бюджетдан ташқари пенция жамғармаси Сирдарё вилоят бошқармаси ўринбосари ва туман (шаҳар) бўлимлари бошлиқлари ҳамда Сирдарё вилоят адлия бошқармаси ходимлар иштирок этишди.
Семинар машғулотида Бюджетдан ташқари пенция жамғармаси Сирдарё вилоят бошқармаси ва туман (шаҳар) бўлимлари фаолияти билан боғлиқ умумий маълумотлар, вилоят маъмурий судларида 2023 ва 2024 йиллар давомида Бюджетдан ташқари пенция жамғармаси Сирдарё вилоят бошқармаси ва туман (шаҳар) бўлимлари билан боғлиқ кўрилган ишларнинг таҳлили ҳамда мазкур ишларини кўрилишида юзага келаётган муаммолар ва уларнинг ечимлари юзасидан маълумотлар эшитилди ҳамда фикр ва мулоҳазалар билдирилди.
Халқнинг, миллатнинг мавжудлиги, аввало, унинг ўз тилига эгалиги билан белгиланади. Жорий йилнинг 2 декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинган куннинг 32 йиллиги олдидан Сирдарё вилоят маъмурий суди ҳамда Гулистон туманлараро маъмурий суди ходимлари ўртасида оммавий диктант ёзиш ва Бош қомусимизга оид саволларга жавоб бериш бўйича мусобақа уюштирилди.
Мазкур мусобақа Ўзбекистон Республикаси Президентимизнинг жорий йил 17 октябрдаги “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси куни байрамига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисида”ги фармони ижроси доирасида “Менинг Конституциям 32 ёшда!” шиори остида Сирдарё вилоят маъмурий суди биносида ташкил этилган ушбу тадбирда суд аппарати ходимлари фаол иштирок этди.
Диктант матнида асосий қомусимиз мазмун-моҳияти, унинг давлат ва жамият хаётида тутган ахамияти ифодаланган бўлиб тажрибали судьялар томонидан ўқиб берилди.
Ғолиблар 6-декабрь куни эълон қилиниб, вилоят суди маъмурияти томонидан фахрий ёрлиқ ва эсталик совғалар билан тақдирландилар.
Сирдарё вилоят ва маъмурий судларининг судьялари ва суд ходимлари иштирокида, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг 32 йиллиги муносабати билан байрам тадбири ўтказилди.
Тадбирда, вилоят маъмурий суди раиси Т.Қодирқулов, вилоят маъмурий суди судьялари ва суд ходимлари ҳамда Гулистон туманлараро маъмурий суди раиси, судьялари ва суд ходимлари иштирок этишди.
Вилоят маъмурий судининг раиси Т.Қодирқулов барчани Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг 32 йиллиги билан қутлаб, одил судловни амалга оширишдаги самарали меҳнати, хизмат бурчини намунали баражарётганлиги учун вилоят ва туманлараро маъмурий судларининг бир қатор судья ва суд ходимларини фаҳрий ёрлиқлар билан тақдирлади.
Шунингдек, тадбир давомида Гулистон туманлараро маъмурий суди раиси А.Бўриев, Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг 32 йиллиги муносабати билан барча судья ва суд ходимларини табриклаб, одил судловни амалга оширишда доимо Конституция ва унинг асосида қабул қилинган қонунларга таянган ҳолда ишларни амалга ошириш лозимлиги ҳақида айтиб ўтди.
Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 32 йиллиги муносабати билан Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судлари ходимлари ўртасида “Менинг Конституциям 32 ёшда” шиори остида “Диктант” танлови ўтказилди.
Ушбу танлов ғолиблари фахрий ёрлиқлар ва эсдалик совғалари билан тақдирланишди.
Сирдарё вилоят маъмурий
суди
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган 2025 | Сирдарё вилоят маъмурий суди
