ҲУҚУҚИЙ ОНГ ВА ҲУҚУҚИЙ МАДАНИЯТ
Жамиятда ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтириб бориш қонун устуворлигини таъминлаш ва қонунийликни мустаҳкамлашнинг энг муҳим шартларидан бири ҳисобланади.
Ҳуқуқий онг бу – кишиларнинг ҳуқуққа, қонунчиликка, ҳуқуқ тартиботга ва бошқа ҳуқуқий ҳодисаларга нисбатан бўлган ғоялар, ҳис-туйғулар йиғиндиси тушунилади.
Ҳуқуқий онгни вужудга келиши орқали ҳуқуқий маданият шакллана бошланади.
Ҳуқуқий маданият деганда, кишиларнинг ҳуқуқий билим даражаси, ҳуқуққа нисбатан онгли муносабати, ҳуқуқни ҳурмат қилиши ва унга риоя қилиши тушунилади.
Ижтимоий муносабатларни ҳуқуқий тартибга солиш, юридик ва жисмоний шахсларнинг ҳуқуқ ва манфаатларига риоя этиш, ҳуқуқий нормаларни бажариш, ҳуқуқий талабларни билиш ҳамда уларга ҳурмат билан муносабатда бўлишга оид барча масалалар кишиларнинг ҳуқуқий маданияти даражасига боғлиқдир.
Ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксалтиришда шахсий манфаатлар ҳамда жамият манфаатлари ўртасидаги мувозанатни сақлаш ғояларини аҳоли онгига сингдириш ишларининг етарли олиб борилмаслиги қонун устуворлигини таъминлашга ўзининг жиддий салбий таъсирини кўрсатади.
Юридик адабиётларда, ҳуқуқий назарияда ҳуқуқий нигилизм ва ҳуқуқий идеализм терминлари ишлатилади.
Ҳуқуқий нигилизм бу ижтимоий муносабатларда, фуқароларнинг ўзаро муносабатларида қонунга бўлган, ҳуқуққа бўлган беписандлик, уни ҳурмат қилмаслик ва унга бўйсунмасликка бўлган ҳаракатлар тушунилади.
Ҳуқуқий идеализмда эса аксинча, қонунларга барча муаммоларни бир зумда ҳал қилишга қодир бўлган ҳужжат сифатида қаралади.
Ҳуқуқий нигилизм ва ҳуқуқий идеализ битта илдиздан, яъни юридик билимсизликдан, ривожланмаган ва бузилган ҳуқуқий онгдан, сиёсий-ҳуқуқий маданият етишмаслигидан озиқ олади.
Шуни таъкидлаш жоизки, ҳуқуқни билиш жамиятнинг ҳар бир аъзолари учун муҳим саналади. Ҳуқуқимизни билиш орқали биз кучли фуқаролик жамияти шаклланишига ўз хиссамизни қўшган бўламиз.
Жамиятда юксак ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданият шаклланиши мамлакатнинг иқтисодий ривожланишига ҳам ўзининг ижобий таъсирини кўрсатади.
Иқтисодиётни ривожлантириш учун мамлакатда мустақил одил судлов ва қонун устуворлиги мавжуд бўлиши керак.
Мутлақ одил судлов ва қонун устиворлигига фақат юксак ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданият орқали эришишимиз мумкин.
Сирдарё вилоят маъмурий судининг судьяси А.Мусурманкулов