Ҳалоллик вакцинаси атамасининг мазмун-моҳияти.

«Ҳалоллик вакцинаси» билан эмланган янги авлодни тарбиялаш устувор вазифамиздир — Шавкат Мирзиёев

  1. “Ҳалоллик” ва “вакцина” сўзларининг маъноси.

Ҳалол сўзи арабча сўз бўлиб “ижозат этилган – исломда рухсат берилган” деган маънони англатади.

Ислом энциклопедиясида халол сўзига («эркин», «боғланмаган», «тугунни ечиш») – рухсат бериш; фарз, мандуб ва мубоҳ тушунчаларига кирувчи руҳсат этилган хатти-ҳаракатлар; ман этилган хатти- ҳаракатлар (ҳаром)нинг зидди.

Вакцина (лотинча vaccina. – сигирга оид), эмлашда ишлатиладиган моддалар – инфекцион касалликларнинг олдини олиш ёки даволаш мақсадида қўлланиладиган препаратлардир.

Ҳалоллик вакцинаси билан эмлаш бу – ҳар бир инсон онги ва қалбига амалдаги қонунларга сўзсиз итоат қилиш ҳамда ислом дини шариатига мос шаклда яшашга ўргатиш билан боғлиқ бўлган тарбиявий аҳамиятга эга бўлган билимларни сингдирилишидир.

 “Ҳалоллик вакцинаси” – коррупцияга қарши курашиш чора-тадбирлари мажмуаси. Бу атама илк бор Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 24 январдаги Олий Мажлисга Мурожаатномасида тилга олинган. Коррупцияга қарши курашда адолат бош мезон ҳисобланади. Бунга эришишнинг ягона йўли “ҳалоллик вакцинаси”дир.

Инсоннинг инсонийлиги унинг ҳаллолиги ва поклиги билан ўлчанади. Шунинг учун ота-боболаримиз ҳамиша пок ва ҳалол бўлишга даъват этиб келган, ҳалол билан ҳаромни фарқлаш тўғрисида насиҳат қилишган.

Бугунги кунда ҳам ҳалоллик ва поклик масаласига ҳаётимизнинг яхшиланиши ва инсонийлигимизнинг мезони сифатида қаралмоқда. Президентимиз Ш.Мирзиёев бу борадаги ишлар самарадорлигини таъминлашда, турли иллатлардан холи, фаровон, одил жамиятни қуришда энг муҳим “ричаг” – ҳар биримиз ўзимизни “ҳалоллик вакцинаси” билан эмлашимиз кераклигини таъкидлади. Дарҳақиқат, айнан ҳалоллик шу вақтга қадар миллатга азоб бериб келаётган дардларга малҳамдир.

  • Оилада фарзандларни тарбиялашда “ҳалоллик”ни сингдириш.

Абдурауф Фитрат бобомизнинг қўйидаги – яьни халқнинг аниқ мақсад сари ҳаракат қилиши, давлатманд бўлиши, бахтли бўлиб иззат-ҳурмат топиши, жаҳонгир бўлиши ёки заиф бўлиб хорликка тушиши, бахтизлик юкини тортиши, эътибордан қолиб, ўзгаларга тобе ва қул, асир бўлиши уларнинг ўз ота-оналаридан болаликда олган тарбияларига боғлиқлигиги ҳақидаги фикрларини олға суриб, ҳар биримиз, айниқса, энди ҳаётга кириб келаётган ўғил-қизларимизни амал қилишларини жуда-жуда исташларини баён қилганлар.

Юртимизда азалдан оилани – энг гўзал тарбиянинг ўчоғи сифатида эътироф этиб келинган. Оила – муқаддас даргоҳ.

Бу даргоҳнинг бунёдкорлари бўлмиш ота ва она мансабидаги улуғ зотлар қўйган пойдевор, яратган қаср эса, ҳамиша эъзозга лойиқ бўлиши лозим.

Оила ҳаётнинг абадийлигини, авлодларнинг соғлиғи ва давомийлигини таъминлайдиган, миллий қадрият ва урф-одатларимизни асраб-авайлаб келгуси авлодларга қолдирадиган, шу билан бирга, келажак авлод қандай инсон бўлиб камол топишига бевосита таъсир кўрсатадиган тарбия ўчоғи ҳисобланади.

Ҳар бир фарзанд оилада таваллуд топиб, ота-онасидан тарбияни ҳаёт кўникмаларини яъни одоб-аҳлоқ қоидаларини, харом ва халол, ватанга муҳаббат, юртга садоқат каби тушунчаларни ўрганишида, ота-онанинг фарзандлар тарбиясида роли беқиёсдир.

Юртбошимиз нафақат ёшлар, балки бутун жамиятимиз аъзоларининг билими, савиясини ошириш учун, аввало, илм-маърифат, юксак маънавият муҳимлигини, илм йўқ жойда қолоқлик, жаҳолат ва албатта, тўғри йўлдан адашиш бўлишини қайд этди. Шарқ донишмандларининг “Энг катта бойлик — бу ақл-заковат ва илм, энг катта мерос — бу яхши тарбия, энг катта қашшоқлик — бу билимсизликдир!”, деган ҳикматини алоҳида таъкидлади.

3.Мамлакатимизда “ҳалоллик вакцинаси” ғояси остида амалга оширилаётган ишлар.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 27 май кунги “Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қабул қилинган фармонида – иқтисодиётни янада равнақ топтириш, халқ фаровонлигини ошириш, мамлакатда инвестиция муҳитини яхшилаш борасидаги стратегик вазифаларни ҳал этиш коррупцияга қарши курашиш соҳасида давлат сиёсатининг самарали амалга оширилишини таъминлаш ҳамда коррупция кўринишларининг сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш бўйича янги тизимли чоралар кўрилишини таъминлаш алоҳида кўрсатиб ўтилган.

«Онги ва қалби болаликдан „ҳалоллик вакцинаси“ билан эмланган янги авлодни камолга етказиш устувор вазифамиздир. Бу борада БМТнинг Коррупцияга қарши таълим ва ёшларнинг имкониятларини кенгайтириш глобал ресурси дастурини Ўзбекистонда кенг жорий этишдан манфаатдормиз», — деди давлат раҳбари.

Президентимиз бироз ҳазил, озроқ армон билан «… лекин ўша «ҳалоллик вакцинаси»ни қайдан оламиз?» деган фикрни билдириб ўтди. Дарҳақиқат, коррупсияга қарши курашда адолатни бош мезон қилиб олиш айтишга осон. Илгариги тузумлардан маълумки, қайси ташкилотга коррупсия билан курашиш ваколати юклатилса, бу иллатнинг барча ришталари ўша ташкилотга бориб уланаверарди. Бундай ташкилот, коррупсияга қарши кураш эмас, балки уни бошқариш ва тартибга солиш билан мушғул бўлиб кетарди. Ҳеч қандай жазо, ҳеч қандай хавф бунинг олдини ололмаган. Бунинг ягона йўли – «ҳалоллик вакцинаси». Ҳалоллик инсоннинг онгу шуурида бўлиши лозим. Уни эса пайдо қилиш керак. Миллатнинг юзлаб йиллар давомида йиққан билими, тажрибаси, маънавий қадриятлари, албатта, «ҳалоллик вакцинаси»ни пайдо қилиш учун етарли бўлади. Шунинг учун доимо имон, поклик ва ҳалоллик йўлида ҳушёр туришимиз керак. Бу айниқса, ҳозирги кунда янги Ўзбекистон ғоясини изчил амалга оширишда ва бозор муносабатларига кенг йўл очиб берилган даврда ниҳоятда зарур.

2023 йил 19 декабрь куни Коррупцияга қарши курашиш бўйича юксак халқаро мукофот билан тақдирлаш маросимдаги нутқида “Онги ва қалби болаликдан “ҳалоллик вакцинаси” билан эмланган янги авлодни камолга етказиш устувор вазифамиздир“ – дейди Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев.

Сирдарё вилоят маъмурий судисудья катта ёрдамчиси Т.Султанов

       ТЕРГОВ СУДЬЯСИ — БУГУНГИ КУН ТАЛАБИ

            Сўнгги йилларда мамлакатимизда суд-ҳуқуқ тизимини такомиллаштириш масалаларига алоҳида эътибор қаратилиб, инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилишнинг қонунчилик ва ташкилий-ҳуқуқий базасини мустаҳкамлаш борасида кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда.

             Жумладан, муҳтарам Президентимизнинг жорий йил 10 июндаги “Тезкор қидирув ҳамда тергов фаолиятида шахснинг ҳуқуқи ва эркинликларини ишончли ҳимоя қилиш кафолатларини янада кучайтириш чора тадбирлари тўғрисида”ги фармони судьялар фаолиятида очиқлик, шаффофликни таъминлаш билан бир фуқаронинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш кафолатини янада кучайтиришда муҳим қадам бўлди.

          Мазкур фармонда қайд этилганлигидек,  2025 йил 1 январдан жиноят ишлари бўйича судга қадар иш юритув даврида процессуал қарорларга санкция бериш масаласи жиноят ишлари бўйича туман, шаҳар судларида алоҳида судьялар – тергов судьялари томонидан кўриб чиқилиши тартиби йўлга қўйилиб,  жиноят ишлари бўйича туман, шаҳар судларига тергов судьяси лавозими киритилади. Шу ўринда “тергов судьяси қандай ваколатларга эга?” деган савол туғилиши шубҳасиз. Муҳтарам Президентимизнинг ушбу фармонига мувофиқ тергов судьяси қуйидаги жиноят материалларини, шу жумладан, санкцияларни қўллаш масаласини кўриб чиқиш ваколатига эга бўлади.

        Тергов судьясига жиноят материалларини,  бир қатор қуйидагилар бўйича мажбурлов чоралари қўллаш масаласини кўриб чиқиш ваколати берилди. Шунингдек, прокурорнинг гувоҳ ва жабрланувчининг (фуқаровий даъвогарнинг) кўрсатмаларини олдиндан мустаҳкамлаш тўғрисидаги илтимосномасини кўриб чиқиш ваколати берилади. Бундан ташқари, тергов судьяларига маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриб чиқиш ваколати берилади ва тергов судьялари томонидан кўриб чиқиладиган маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни юқори инстанцияларда қайта кўриб чиқишнинг амалдаги тартиби сақлаб қолинади.

         Тергов судьяси ўз фаолиятини қонунда белгиланган тартибда мустақил амалга ошириб, фақат қонунга бўйсунади ҳамда тергов судьясига одил судловни амалга ошириш билан боғлиқ бўлмаган ҳар қандай вазифалар юклатилишига йўл қўйилмайди. Тергов судьяларини лавозимга тайинлаш ва лавозимидан озод қилиш, шунингдек, судьялар корпусини шакллантириш қонунда белгиланган тартибга мувофиқ амалга оширилиб, тергов судьясининг ташкилий фаолиятига раҳбарлик тегишинча Қорақалпоғистон Республикаси суди, вилоятлар ва Тошкент шаҳар судлари, Ўзбекистон Республикаси Ҳарбий суди раислари томонидан амалга оширилади.

        Хулоса ўрнида таъкидлаш жоизки, мазкур фармонга асосан киритилаётган янги ўзгартиришлар фуқароларнинг одил судловга бўлган ишончини ошириб, судьяларнинг жиноят ишларини кўриб чиқиш жараёнларида қонуний ва адолатли қарор қабул қилишларини таъминлаш ва барча иштирок этувчи томонларнинг ҳуқуқлари ҳимоя қилиниши учун жавобгарлигини оширишга хизмат қилади.

Гулистон туманлараро маъмурий суди раиси                 Алиакбар Бўриев

ЕР УЧАСТКАСИГА БЎЛГАН ҲУҚУҚИНГИЗНИ РАСМИЙЛАШТИРГАНМИСИЗ?

Маълумки, 2018 йилда бир марталик умумдавлат акцияси доирасида 621 минг нафардан ортиқ фуқароларнинг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкаларига кадастр ҳужжатлари расмийлаштириб берилган эди. Бироқ бу имкониятдан ҳамма ҳам ўз вақтида фойдалана олмади. Бунинг сабаби турлича бўлиши мумкин. Лекин бугун муаммонинг ечими битта – янги қонун қабул қилинди ва ҳужжатларни расмийлаштиришга улгурмаганларга яна бир имкон берилди.

Аҳоли даромадларини ошириш ва уларнинг бандлигини таъминлашда ер участкалари ҳамда томорқалардан самарали фойдаланиш устувор аҳамиятга эга. Ўтган даврда қулай шарт-шароитга эга бўлган кўплаб уйлар барпо этилди.

Шу билан бирга, кадастр органлари томонидан ўтказилган ўрганишларда якка тартибда уй-жой қуриш соҳасида қонунийликни таъминлаш борасида тизимли хато ва жиддий камчиликларга йўл қўйилгани аниқланди.

Бунда уй-жой учун зарур ҳужжатларнинг мавжуд эмаслиги аҳолида бошқа ижтимоий масалалар, жумладан, яшаб турган жойга рўйхатга қўйиш, мулк ҳуқуқига эга бўлиш ва уни амалга ошириш имконияти йўқлиги каби муаммоларни келтириб чиқарди.

Очиғини айтганда, Президентимизнинг 2018 йил 20 апрелдаги “Фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида”ги Фармони билан берилган имкониятлардан тўлиқ фойдалана олмаган айрим фуқароларни бугун яна ўша муаммо – ўзбошимчалик билан эгаланган ер участкаларини эътироф этиш масаласи қийнаб келмоқда.

Бу муаммоларни ҳал этиш, фуқароларнинг тегишли рухсатномасиз қурилган уй-жойларига нисбатан эгалик ҳуқуқини эътироф этиш мақсадида яна бир имконият берилди. Яъни “Ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида”ги қонун қабул қилинди.

Ушбу қонун ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш соҳасидаги муносабатларни тартибга солади. Қонунда ер участкаси ва унда қурилган иморатга бўлган ҳуқуқни, шунингдек, якка тартибдаги уй-жой қурилган ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкасига ижара ҳуқуқини эътироф этишнинг аниқ тартиблари белгиланган.

Яъни фуқаролар, якка тартибдаги тадбиркорлар ва резидент бўлган юридик шахслар томонидан ер участкасига бўлган ҳуқуқларни белгиловчи ҳужжатларсиз, шу жумладан, бундай ҳужжатлар йўқолган ёки тўлиқ расмийлаштирилмаган ҳолда эгаллаб келинаётган ёки ортиқча эгалланган ер участкаси – ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаси деб эътироф этилади.

Қонунда ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этишнинг аниқ тартиби белгиланган. Хусусан:

– 2018 йил 1 майга қадар уй-жой қуриш орқали ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкасига ҳамда унда қурилган бино ва иншоотлар;

– ер участкасига бўлган ҳуқуқни тасдиқловчи ҳужжатларда кўрсатилган майдондан ортиқча эгаллаган ер участкаси ҳамда унда қурилган бинолар ва иншоотлар;

– эътироф этиш мумкин, деб топилган, лекин 2018 йил ўтказилган бир марталик умумдавлат акциясида якунига етмаган ҳоллар;

– 2021 йил 8 июнга қадар туман (шаҳар) ҳокимларининг қарорлари билан ажратилган, лекин тасдиқлаш масаласи тегишли халқ депутатлари Кенгашлари томонидан ўз вақтида кўриб чиқилмаган ер участкалари;

– фуқароларнинг боғдорчилик ва узумчилик ширкатлари ҳудудидаги турар жойларига ҳамда улар эгаллаган ер участкаси;

– кичик саноат зоналари ҳудудига жойлаштирилган тадбиркорлик субъектларининг яшаш учун мўлжалланмаган бинолари ва иншоотлари ёхуд уларнинг қисмлари жойлашган ер участкаси;

– хусусийлаштирилган бинолар ва иншоотлар эгаллаган ер участкаси;

– фуқароларнинг, якка тартибдаги тадбиркорларнинг ва резидент бўлган юридик шахсларнинг қонунчиликка мувофиқ мулк (эгалик қилиш) ҳуқуқи эътироф этилган бинолари ва иншоотлари эгаллаган ер участкасига нисбатан ҳуқуқлар эътироф этилади.

Айни шу ерлар ва уларда қурилган қурилмалар амнистия доирасига тушишида, қонунда назарда тутилган асослар ва тартибда фақат ижара ҳуқуқи, ушбу ер участкаларида қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган мулк ҳуқуқи эътироф этилади. Бунда ижара муддати якка тартибдаги уй-жойлар эгаллаган ер участкалари учун тўқсон тўққиз йил, бошқа ер участкалари учун қирқ тўққиз йил этиб белгиланади.

Ер участкасига бўлган ижара ҳуқуқи ҳамда унда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган мулк ҳуқуқи Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашларининг қарорлари билан эътироф этилади.

Қонунда белгиланган шартлар тугал бўлиб, уларни кенгайтириб талқин қилишга йўл қўйилмайди. Бинолар ва иншоотлар, шу жумладан, якка тартибдаги уй-жойлар қуриш орқали ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкаси суғориладиган ерларда жойлашган тақдирда, ҳуқуқларни эътироф этиш масаласи ер фондининг тоифаси қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ ўзгартирилганидан сўнг кўриб чиқилади.

Шу ўринда ер участкасига бўлган ижара ҳуқуқи қуйидаги ҳажмларда эътироф этилишини қайд этиш жоиз. Яъни қонунда якка тартибдаги уй-жойлар эгаллаган ерларга ижара ҳуқуқи 1998 йил 1 июлга қадар эгалланган бўлса – 0,24 гектаргача, 1998 йил 1 июлдан 2018 йил 1 май кунига қадар эгалланган бўлса – Тошкент, Нукус шаҳарлари ҳамда вилоят марказларида 0,06 гектар, қолган ҳудудларда 0,12 гектардан ошмаган ҳажм­да эътироф этилиши кўрсатилган.

Фуқароларнинг ушбу ҳажмдан ортиқча ерлари уларнинг ўзига деҳқон хўжалиги ёки томорқа хўжалиги юритиш учун расмийлаштириб берилади.

Бу, шубҳасиз, Янги Ўзбекистонда инсон қадри тамойилига мос бўлган адолатли танловдир.

Қонуннинг яна бир муҳим жиҳати – унда аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш борасида бирмунча енгилликлар кўзда тутилган. Яъни ҳуқуқларни эътироф этганлик учун бир марталик тўловлар ҳам фуқароларга оғирлик туғдирмайди.

Шу мақсадда Тошкент шаҳрида – базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 баравари, Нукус шаҳри ва вилоят марказларида – базавий ҳисоблаш миқдорининг 3 баравари, вилоятлар бўйсунувидаги бошқа шаҳарларда – базавий ҳисоблаш миқдорининг 2 баравари, бошқа аҳоли пунктларида – базавий ҳисоблаш миқдорининг 1 баравари миқдорида белгиланган.

Аҳамиятлиси, I ва II гуруҳ ногиронлари, олдинги “акция” вақтида йиғим тўлаган шахслар тўловдан озод қилинади. Тўлов амалга оширилгандан сўнг электрон йиғмажилд, маълумотлар ва ҳужжатлар ижобий хулосалар билан бирга Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашларига навбатдаги сессияси мажлисида кўриб чиқиш учун автоматлаштирилган ахборот тизими орқали юборилади.

Қорақалпоғистон Республикаси Жўқорғи Кенгеси, халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар Кенгашларининг ер участкасига бўлган ижара ҳуқуқини ҳамда унда қурилган бино ва иншоотга бўлган мулк ҳуқуқини эътироф этиш тўғрисидаги қарорлари 3 ой ичида қабул қилиниши лозим.

Мазкур қонун фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг ўзбошимчалик билан эгалланган ер участкаларига нисбатан ижара ҳуқуқи ҳамда уларда қурилган уй-жой, бошқа бино ва иншоот ёки кўчмас мулк объектларига нисбатан мулк ҳуқуқи расмийлаштирилиши учун ҳуқуқий асослар яратади.

Энг муҳими, жамиятдаги мулк ҳуқуқи билан боғлиқ муносабатларни тартибга солади ва шу билан бирга, ижтимоий масалаларда аҳолини қийнаб келаётган муаммоларга ҳам ечим сифатида хизмат қилади.

Гулистон туманлараро маъмурий суди судьяси А.Х.Кудратов

Маълумки, бугун муҳим сиёсий воқелик – Олий Мажлис Қонунчилик палатаси, вилоят, туман ва шаҳар кенгашларга бўлиб ўтадиган сайловлар олдида турибмиз. Шу маънода айтганда, ҳамюртларимизнинг сайловга оид билимларини мустаҳкамлаш биз судьялар зиммасига ҳам масъулият юклайди


Таъкидлаш жоизки, Маъмурий
жавобгарлик тўғрисидаги кодекси ҳамда Жиноят кодексида сайлов қонунчилигини
бузганлик учун маъмурий ва жиноий жавобгарлик белгиланган. Буни сайловчиларимиз
яхши билишлари лозим. Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги
кодексининг 51-2 – 51-9 – моддаларида сайловни ташкил этиш ҳамда ўтказиш
соҳасидаги ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарлик чоралари ўз аксини топган. Масалан, кодекснинг
51-2-моддасига асосан Марказий сайлов комиссиясининг, сайлов комиссияларининг
фаолиятига аралашиш, худди шунингдек уларнинг ишига тўсиқларни юзага келтириш
мансабдор шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг ўн бараваридан ўн беш
бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади.Кодекснинг 51-3-моддасига мувофиқ
эса Марказий сайлов комиссиясининг, сайлов комиссияларининг қарорларини ижро
этмаслик, ушбу комиссияларнинг мурожаатларини кўриб чиқишни ғайриҳуқуқий
равишда рад этиш ёки кўриб чиқиш муддатларини узрли сабабларсиз бузиш мансабдор
шахсларга базавий ҳисоблаш миқдорининг уч бараваридан етти бараваригача миқдорда
жарима билан жазоланади.

Яна бир ҳуқуқбузарлик –номзоднинг, ишончли вакилнинг, кузатувчининг ёки сиёсий партия ваколатли
вакилининг ҳуқуқларини бузганлик учун кодекснинг 51-4-моддасида маъмурий
жавобгарлик чоралари қайд этилган. Яъни бундай ҳолат мансабдор шахсларга
базавий ҳисоблаш миқдорининг беш бараваридан ўн бараваригача миқдордаги жарима
жазосини юзага келтиради.Шунингдек, кодекснинг 51-4 – 51-9
– моддаларига кўра, сайловолди ташвиқотини олиб бориш шартлари ва тартибини
номзод, ишончли вакил, сиёсий партия вакили, мансабдор шахс томонидан бузиш,
сайлов натижаларига таъсир кўрсатиш мақсадида номзод, сиёсий партия тўғрисида
атайлаб ёлғон маълумотларни эълон қилиш ёки бошқа усуллар орқали тарқатиш, айни
жараёнда ахборот ҳамда ташвиқот материалларини қасддан йўқ қилиб юбориш ёки
уларга қасддан шикаст етказиш, биноларга, иншоотларга ёки бошқа жойларга
жойлаштирилган ахборот, ташвиқот материалларини сайловга ёки референдумга
тайёргарлик кўриш ва сайлов ўтказиш жараёнида қасддан йўқ қилиб юбориш ёки
уларга қасддан шикаст етказиш, сайловни молиялаштириш тартибини бузиш ҳамда
жамоатчилик фикри сўровлари натижаларини, сайлов натижалари тахминларини,
шунингдек сайлов билан боғлиқ бошқа тадқиқотларни чоп этиш (эълон қилиш)
тартибини бузиш учун маъмурий жарима жазолари қўлланилади.Жиноят кодексининг 146-моддасида
сайлов ташкил қилиш, уларни ўтказиш вақтида мансабдор шахслар, сиёсий партиялар
ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органларининг вакиллари, ташаббускор
гуруҳлар ёки сайлов комиссиялари аъзолари томонидан овоз беришнинг яширинлигини
бузиш, сайлов ҳужжатларини қалбакилаштириш, сайлов ёки имзо варақаларига сохта
ёзувлар киритиш, берилган овозларни атайлаб нотўғри ҳисоблаш учун жиноий
жавобгарлик назарда тутилган. Унга кўра, бундай қилмиш базавий ҳисоблаш
миқдорининг йигирма беш бараваригача миқдорда жарима ёки уч юз олтмиш соатгача
мажбурий жамоат ишлари ёки уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёки бир йилдан уч
йилгача озодликни чеклаш ёхуд уч йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан
жазоланади.

Гулистон туманлараро маъмурий суди судьяси А.Х.Кудратов

Сирдарё вилоят маъмурий судларида Мажбурий ижро бюроси Сирдарё вилоят бошқармаси ҳамда туман (шаҳар) бўлимлари билан боғлиқ ишларнинг кўрилишида суд амалиётида юзага келаётган муаммоларнинг таҳлили юзасидан семинар машғулоти ўтказилди

Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судларида судьялар ва суд ходимлари иштирокида давлат ҳокимияти вакиллик органларининг қарорлари қабул қилишда, ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги)да қонунийликни таъминлашнинг (айрим) муаммоларини ўрганиш юзасидан ўтказиладиган семинар машғулоти режаси тасдиқланган.

Мазкур режага асосан 2024 йил 30 август куни Мажбурий ижро бюроси Сирдарё вилоят бошқармаси ҳамда туман (шаҳар) бўлимлари масъул шахсларининг қарорлар қабул қилишда, ҳаракатларида (ҳаракатсизлигида) қонунийликни таъминлашнинг айрим муаммолари юзасидан навбатдаги семинар машғулоти ўтказилди.

Ўтказилган семинар машғулотида, Сирдарё вилоят маъмурий судларининг судья ва суд аппарати ходимлари ва Сирдарё вилоят прокуратураси бўлим бошлиғи З.Кличев ҳамда Мажбурий ижро бюроси Сирдарё вилоят бошқармаси ўринбосари Ф.Бабатаев ва бошқарма ходимлари, шунингдек, туман (шаҳар) бўлим бошлиқлари иштирок этишди.

Семинар машғулотида, Сирдарё вилоят маъмурий суди судья катта ёрдамчиси М.Кенжаев, Сирдарё вилоят маъмурий судларида Мажбурий ижро бюроси Сирдарё вилоят бошқармаси ҳамда туман (шаҳар) бўлимларининг жавобгарлигида кўрилган ишлар бўйича низоларни келиб чиқиш сабаблари ва ушбу низоларни келиб чиқишига сабаб бўлган омиллар ҳамда уларни бартараф этиш бўйича қилинадиган ишлар бўйича маъруза қилди.

Бундан ташқари, тадбир давомида, мазкур инзоларни бартараф этиш бўйича Сирдарё вилоят маъмурий суди раиси Т.Қодирқулов, Сирдарё вилоят прокуратураси бўлим бошлиғи З.Кличев, Мажбурий ижро бюроси Сирдарё вилоят бошқармаси ўринбосари Ф.Бабатаев ҳамда вилоят маъмурий судларининг судьялар ва Мажбурий ижро бюроси бошқармаси ходимлари ўз фикр мулоҳазаларини билдириб ўтишди.

Шунингдек, тадбир якунида Сирдарё вилоят маъмурий судлари ва Мажбурий ижро бюроси Сирдарё вилоят бошқармаси ҳамда туман (шаҳар) бўлимлари билан боғлиқ ҳамкорликни давом эттириш, мавжуд муаммоларни биргаликда ҳал этишга келишиб олинди.

Сирдарё вилоят маъмурий суди

Ўзбекистон Республикасининг 2024 йил 14 августдаги “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига суд ҳокимиятининг мустақиллиги кафолатларини мустаҳкамлашга, судлар фаолияти ҳақида жамоатчиликни хабардор қилишга хамда ягона суд амалиётини таъминлашга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонуннинг мазмун моҳияти мавзусида.

Сўнгги йилларда амалга оширилган суд-ҳуқуқ ислоҳотлари суд ҳокимияти мустақиллигини ҳамда судлар фаолиятида очиқлик ва шаффофликни таъминлаш билан бир қаторда фуқаро ва тадбиркорларнинг ҳуқуқ ҳамда қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш кафолатларини кучайтириш имконини берди. Шу муносабат билан Ўзбекистон Республикасининг Ўзбекистон Республикасининг 2024 йил 14 августдаги “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига суд ҳокимиятининг мустақиллиги кафолатларини мустаҳкамлашга, судлар фаолияти ҳақида жамоатчиликни хабардор қилишга хамда ягона суд амалиётини таъминлашга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонунида кейинги йилларда «Янги Ўзбекистон — янги суд» принципи доирасида аҳолининг одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш учун инсоннинг қадр-қиммати устуворлигини таъминлашга қаратилган муҳим ислоҳотлар амалга оширилди.

Хусусан, мамлакатимизда суд-ҳуқуқ тизимини янада такомиллаштириш, фуқаролар ва тадбиркорларнинг ҳуқуқлари ҳамда қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш чораларини кучайтириш, одил судловни самарали таъминлаш бўйича изчил ишлар олиб борилди. Олиб борилган ишлар натижасида одил судловни амалга ошириш жараёнида шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш даражаси янги босқичга чиқди.

Шунингдек бугунги кунда суд қарорларининг қонунийлиги, асослилиги ва адолатлилигини текшириш институтини такомиллаштириш орқали процессуал кодексларга фуқаролар учун кулай ҳамда соддалаштирилган тартибни яратишга қаратилган тегишли ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди.

Бундан ташқари янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституциясида суд ҳокимиятининг мустақил ҳолда иш юритишига ва судьялар муайян ишлар бўйича ҳисобдор бўлмаслигига оид конституциявий кафолатлар белгилаб қўйилганлиги судлар фаолияти самарадорлигини ошириш йўлидаги яна бир муҳим қадам бўлди.

Мазкур конституциявий кафолатларни ҳаётга тўлақонли татбиқ этиш, суд ҳокимиятининг мустақиллиги кафолатларини янада мустаҳкамлаш мақсадида судлар раисларининг халқ депутатлари маҳаллий Кенгашларига бир йилда камида бир марта ахборот тақдим этиши ҳақидаги қоидани бекор қилиш, шунингдек суд қарорларини қайта кўриш институти такомиллаштирилганлиги муносабати билан ягона суд амалиётини таъминлаш, қонунчиликдаги айрим бўшлиқларни ва зиддиятларни бартараф этиш зарурияти юзага келмоқда.

Ушбу Қонун билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига судлар раисларининг халқ депутатлари маҳаллий Кенгашларига бир йилда камида бир марта ахборот тақдим этиши ҳақидаги қоидани бекор қилишни, ўз навбатида судларнинг ўз фаолияти тўғрисида жамоатчиликни ҳар чоракда оммавий ахборот воситалари орқали хабардор қилиб боришини, шунингдек суд қарорларини қайта кўриш институти такомиллаштирилганлиги муносабати билан ягона суд амалиётини таъминлашни назарда тутувчи ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.

Ушбу Қонун суд ҳокимиятининг мустақиллиги кафолатларини янада мустаҳкамлашга, жамиятнинг судлар фаолияти тўғрисида мунтазам ахборот олиши учун мустаҳкам ҳуқуқий асосларни яратишга, судьялар зиммасига одил судловни амалга ошириш билан боғлиқ бўлмаган бирор-бир мажбурият юклатилишининг олдини олишга ҳамда улар фаолиятининг шаффофлигини таъминлашга, шунингдек қонунчиликдаги айрим бўшлиқлар ва зиддиятларни бартараф этишга хизмат қилади.

Гулистон туманлараро маъмурий судининг

судьяси А.Ганиев ва судья ёрдамчиси М.Босимов.

Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судларининг судья ва суд ходимлари иштирокида умумхалқ хайрия ҳашари ўтказилди

Ўзбекистон Республикаси Олий суди раисининг 2024 йил 21 августдаги “Умумхалқ хайрия ҳашарини ўтказиш тўғрисида”ги 167-сонли буйруғи ижросини таъминлаш мақсадида Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судларининг судья ва суд ходимлари иштирокида умумхалқ хайрия ҳашари ўтказилди.

Умумхалқ хайрия ҳашарини ўтказиш давомида вилоят маъмурий суди биноси ҳудуди, ён-атрофи ва ҳовлиси бегона ўтлардан тозаланди, кўп йиллик гул кўчатлари экилди, кўча ва йўлаклар тартибга келтирилди, дарахтларга шакл берилди, хизмат хоналарида санитария-гигиеник ишлар амалга оширилди, ободонлаштириш жараёнида тўпланган чиқиндилар белгиланган жойларга олиб чиқилиши таъминланди.

Сирдарё вилоят ва Гулистон туманлараро маъмурий судларининг судья ва суд ходимлари иштирокида умумхалқ хайрия ҳашари ўтказиш ишлари давом эттирилмоқда.

Sirdaryo viloyat ma’muriy sudlarida “Manfaatlar to’qnashuvi. Sud tizimida manfaatlar to‘qnashuvining mazmun-mohiyati” mavzusida seminar mashg‘uloti o‘tkazildi

Sirdaryo viloyat ma’muriy sudida “2024 yilning 2-yarmida Sirdaryo viloyat va Guliston tumanlararo ma’muriy sudlarida sud xodimlari tomonidan o’tkaziladigan “Ma’naviyat va ma’rifat soati” rejasi tasdiqlangan.

Tasdiqlangan rejaga asosan joriy yilning 23 avgust kuni Sirdaryo viloyat ma’muriy sudida “Manfaatlar to‘qnashuvi. Sud tizimida manfaatlar to‘qnashuvining mazmun-mohiyati” mavzusida seminar mashg‘uloti o‘tkazildi.

Mazkur seminar mashg‘ulotida Sirdaryo viloyat va Guliston tumanlararo ma’muriy sudlari raislari, sudyalari va xodimlari ishtirok etishdi.

Seminar mashg‘ulotida manfaatlar to‘qnashuvi tushunchasi, turlari, sub’ektlari va uning oldini olishga oid cheklovlar, manfaatlar to‘qnashuvining oldini olish va tartibga solishning huquqiy asoslari, sud tizimida manfaatlar to‘qnashuvining mazmun-mohiyati yuzasidan ma’lumotlar eshitildi.

Tadbir yakunida Sirdaryo viloyat va Guliston tumanlararo ma’muriy sudlari sudyalari va xodimlari seminar mavzusi yuzasidan o‘z fikr va mulohazalarini bildirib o‘tishdi.

Sirdaryo viloyat ma’muriy

sudi

Аралаш сайлов тизими, унинг ўзига хос хусусиятлари ва афзалликлари.

Мамалакатимизда сўнгги йилларда амалга оширилаётган инсонпарвар, адолатли, демократик ислоҳотларнинг мантиқий давоми сифатида сайлов қонунчилигини янада такомиллаштириш, яъни халқаро сайлов стандартларига мос келадиган нормаларни сайлов қонунчилигига татбиқ этиш бўйича бир қатор ишлар амалга оширилди.

Хусусан, 2023 йил 18 декабр куни қабул қилинган “Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига сайлов ва референдум ўтказиш тартибини янада такомиллаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонун билан Сайлов кодекси ва амалдаги еттита қонунга сайлов ва референдумни ташкил этиш ҳамда ўтказиш тартибини ривожланган демократик ҳуқуқий давлатларнинг илғор амалиётига уйғунлаштиришга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди.

Сайлов кодексига киритилган янги нормаларга мувофиқ, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатлари сайловини аралаш сайлов тизими, яни мажоритар ва пропорционал сайлов тизими асосида ўтказиш белгиланди. Зеро, бугунги кунда дунёнинг ривожланган мамлакатларида аралаш сайлов тизимидан самарали фойдаланиб келинмоқда.

Аралаш сайлов тизими ўзида иккита – пропорционал ва мажоритар сайлов тизимини уйғунлаштирган.

Мамлакатимизда Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутатларининг жорий йил октябрь ойида ўтказилиши режалаштирилган сайлови ҳам айнан аралаш сайлов тизими асосида ўтказилади. Бунда Қонунчилик палатасининг 75 депутати аввалгидек бевосита бир мандатли сайлов округларидан, қолган 75 депутат сиёсий партияларнинг сайловда олган овозлари сонига пропорционал тарзда, партия томонидан тақдим этилган депутатликка номзодлар рўйхати бўйича сайланади.

Мажоритар сайлов тизими бўйича сиёсий партия бир мандатли сайлов округларининг ҳар биридан биттадан, жами 75 та депутатликка номзодни кўрсатиш ҳуқуқига эга. Пропорционал сайлов тизимида ягона сайлов округи бўйича сиёсий партия томонидан тақдим этилган депутатликка номзодларнинг рўйхатига камида 75, кўпи билан 100 нафар номзод киритилиши лозим.

Депутатликка номзодларни танлаш тартиби сиёсий партиялар томонидан мустақил равишда белгиланади. Аёлларнинг сони бир мандатли сайлов округлари бўйича, шунингдек, партия рўйхати асосида сиёсий партиядан кўрсатилган депутатликка номзодлар сонининг камида қирқ фоизини (аввал бу миқдор ўттиз фоиз эди) ташкил этиши керак. Бунда партия рўйхатидаги кетма-кетликда камида ҳар беш номзоднинг икки нафари аёл киши бўлиши лозим. Олий Мажлис Қонунчилик палатасига аралаш сайлов тизими бўйича сайлов ўтказилиши муносабати билан ҳар бир сайловчига сайлов куни мажоритар сайлов тизими бўйича битта, пропорционал сайлов тизими бўйича ҳам битта, жами иккита сайлов бюллетени берилади.

Мажоритар сайлов тизими бўйича бир мандатли сайлов округлари бўйича ўтказиладиган сайловда сайлов бюллетенига сиёсий партиялар томонидан кўрсатилган депутатликка номзодларнинг исм-шарифи киритилган бўлади.

Пропорционал сайлов тизими бўйича эса Қонунчилик палатаси депутатларининг ягона сайлов округи бўйича ўтказиладиган сайловда сайлов бюллетенига сайловда иштирок этаётган сиёсий партияларнинг номи киритилади.

Сайлов бюллетенини тўлдиришда сайловчи мустақил равишда қарор қабул қилади, ўз хоҳиш-иродасини эркин ифода этади, шу тариқа ўзи маъқул деб топган депутатликка номзодни ёки сиёсий партияни ёқлаб овоз беради.

Мажоритар – французча сўздан олинган бўлиб, “кўпчилик” деган маънони англатади. Мазкур сайлов тизими давлат ҳокимияти ва маҳаллий ҳокимият вакиллик органларини (парламент, халқ депутатлари маҳаллий кенгашлари, маҳаллий ўзини ўзи бошқариш органлари ва бошқалар), шунингдек, давлат раҳбарини сайлаш учун ўтказиладиган сайлов тизими бўлиб, унда, асосан, бир мандатли сайлов округи бўйича овоз беришда иштирок этган сайловчиларнинг бошқа номзодларга нисбатан кўпроқ овозини олган номзод сайланган ҳисобланади. Кам овоз олган номзодлар учун берилган сайловчилар овози инобатга олинмайди.

Ҳозирги замон конституциявий ҳуқуқида мажоритар сайлов тизимининг учта турдаги кўриниши – мутлақ, малакали ҳамда нисбий кўпчилик овозга асосланган кўринишлари мавжуд. Мутлақ кўпчилик овозига асосланган мажоритар сайлов тизимида бир мандатли сайлов округлари бўйича кўрсатилган номзодлар учун овоз беришда иштирок этган сайловчилар ярмидан кўпининг (50 фоиз + 1 ва ундан ортиқ) овозини олган номзод сайланган ҳисобланади.

Агар бир мандатли сайлов округидан уч ёки ундан ортиқ номзод сайловда иштирок этаётган бўлса-ю, биринчи тур сайловида ҳеч бир номзод мутлақ кўпчилик овозни тўплай олмаса, унда сайлов округи бўйича сайловчиларнинг энг кўп овозларини тўплаган икки номзод ўртасида такрорий овоз бериш ўтказилади.

Малакали кўпчилик овозга асосланган мажоритар сайлов тизимида бир мандатли сайлов округлари бўйича кўрсатилган номзодлар учун овоз беришда иштирок этган сайловчиларнинг қонунчиликда белгиланган талабга мувофиқ 2/3 ёки 3/4 қисми овозини олган номзод сайланган ҳисобланади.

Бу усулдан кўпроқ Конституция, конституциявий қонунларни қабул қилиш ёки Конституцияга оид бошқа масалаларни ҳал этишда фойдаланилади. Масалан, Конституциямизда “Ўзбекистон Республикасининг Конституциясига ўзгартириш ва қўшимчалар тегишинча Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Қонунчилик палатаси депутатлари ва Сенати аъзолари умумий сонининг камида учдан икки қисмидан иборат кўпчилиги томонидан қабул қилинган конституциявий қонун ёки Ўзбекистон Республикасининг референдуми билан киритилади”, деб аниқ белгилаб қўйилган.

Ҳозирги демократик давлатларда кўппартиявийлик шароитида ўтказиладиган сайловда айнан нисбий кўпчилик овозига асосланган мажоритар сайлов тизимидан фойдаланиш қулай ва энг мақбули саналади. Чунки, бир мандатли сайлов округидан қанча номзод кўрсатилган бўлсада, бошқа номзодларга нисбатан кўпроқ овоз тўплаган номзод сайланган ҳисобланади. Бунда такрорий овоз бериш ёки сайловнинг иккинчи турини ўтказишга эҳтиёж қолмайди. Натижада ортиқча вақт, ресурс ва маблағ сарф-харажатининг олди олинади.

Бу каби афзалликларни инобатга олган ҳолда Сайлов кодексига “сайловда бир мандатли сайлов округлари бўйича овоз беришда иштирок этган сайловчиларнинг бошқа номзодларга нисбатан кўпроқ овозини олган номзод сайланган деб ҳисобланади”, деган ўзгартириш киритилди. Энди мамлакатимиз вакиллик органларини шакллантириш, хусусан, бир мандатли сайлов округлари бўйича депутатларни сайлашда нисбий кўпчилик овозига асосланган мажоритар сайлов тизими амал қилади. Аввал парламент сайловларида ҳам, халқ депутатлари кенгашлари сайловларида ҳам мутлақ кўпчилик овозига асосланган мажоритар сайлов тизими амал қилиб келган.

Пропорционал сайлов тизими халқаро амалиётда мавжуд сайлов тизимларидан бири бўлиб, у орқали сайлов ўтказилганда, депутатлик мандатлари, яъни вакиллик органида мавжуд депутатлик ўринлари сиёсий партиялар томонидан шакллантирилган депутатликка номзодлар рўйхатлари учун сиёсий партияларга берилган овозларга мутаносиб равишда тақсимланади. Мажоритар сайлов тизимидан фарқли ўлароқ, сайловчи бевосита депутатликка номзод шахсга эмас, балки сайловда иштирок этаётган, депутатликка номзодлар рўйхатини тақдим этган сиёсий партияга овоз беради.

Ҳозирги кунда пропорционал сайлов тизими анча кенг тарқалган. Пропорционал сайлов тизимида сайлов натижаларини аниқлашда қонунчиликда вакиллик органида мавжуд депутатлик мандатларига даъвогарлик қилиш учун сиёсий партиялар қўлга киритиши зарур бўлган овозларнинг энг кам миқдори белгиланади. Масалан, Ўзбекистон Сайлов кодексига, Қонунчилик палатасига сайловда ягона сайлов округи бўйича овоз беришда иштирок этган сайловчиларнинг камида етти фоиз овозини олган сиёсий партиялар белгиланган тартибда мандатга эга бўлади. Сайловда иштирок этаётган сиёсий партия қонунчиликда белгиланган энг кам миқдордаги ёки ундан кўпроқ сайловчиларнинг овозини тўплай олсагина, унга депутатлик мандатлари тақсимланади. Бунинг учун, аввало, сайловчилар берган овозлар вакиллик органида мавжуд депутатлик ўринлари сонига бўлинади. Натижада битта мандат (депутатлик ўрни) учун тўпланиши лозим бўлган овозлар миқдори маълум бўлади ва у сайлов коэффициенти ҳисобланади. Сўнг сайловчиларнинг ҳар бир сиёсий партияни ёқлаб берган овозлари алоҳида-алоҳида ҳисоблаб чиқилади. Ҳар бир сиёсий партия олган овозлар сони сайлов коэффициентига бўлинади, натижада мазкур партия эга бўлган депутатлик ўринларининг умумий сони аниқ бўлади.

Пропорционал сайлов тизимида сайловчилар сиёсий партияларга овоз беради ва натижада қайси сиёсий партия қанча овоз олганига қараб депутатлик ўринларига эга бўлади.

Сайлов кодексига мувофиқ, Қонунчилик палатасидаги бир юз элликта депутатлик ўрнидан етмиш бештаси пропорционал сайлов тизими бўйича сиёсий партияларга берилган овозларга мутаносиб ҳолда тақсимланади. Масалан, сайловда иштирок этган сайловчиларнинг 40 фоизи қайсидир сиёсий партияни ёқлаб овоз берган бўлса, демак, мазкур сиёсий партия Қонунчилик палатасида мавжуд 75 та депутатлик ўрнининг 40 фоизи қўлга киритган ҳисобланади.

Хулоса қилиб айтганда, аралаш сайлов тизими жамиятда сайловчиларнинг ҳуқуқий онгини оширишга хизмат қилади. Сайловчи нафақат номзодларнинг шахси, балки дастурлари, халқ турмушини янада фаровонлаштириш бўйича илгари сураётган таклифлари билан яқиндан танишади, уларни реал ҳаётда нечоғлиқ татбиқ этиш имкониятлари мавжудлигини баҳолайди. Шундан сўнг муайян қарорга келади ҳамда ўзи лозим топган номзодни ва сиёсий партияни қўллаб-қувватлайди.

Шунингдек, бу тизим сиёсий партиялар ўртасида ўзаро рақобатни кучайтириб, сиёсий ҳаётда фикрлар плюрализмининг ривожланишига туртки беради.

Мирзоҳид Ҳайдаров,

Сирдарё вилоят маъмурий суди судьяси

Сардор Эгамназаров,

вилоят маъмурий суди судья катта ёрдамчиси

Сирдарё вилоят маъмурий судлари томонидан 2024 йил биринчи ярми давомида маъмурий органлар ва улар мансабдор шахсларининг ҳақиқий эмас деб топилган қарорлари таҳлили юзасидан маълумот

Фуқаролар ва юридик шахсларнинг бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини суд йўли билан ҳимоя қилиш борасида маъмурий судлар томонидан муайян ишлар амалга оширилмоқда.

Вилоят маъмурий судларида келгусидаги устувор вазифаларни белгилаш мақсадида, 2024 йил биринчи ярми давомида Сирдарё вилоят маъмурий судлари томонидан биринчи инстанция судида давлат органлари ва ташкилотларнинг, уларнинг мансабдор шаҳсларини қарорлари ҳақиқий эмас деб топилиши таҳлил қилинди.

Таҳлил натижаларидан кўринишича, вилоят маъмурий судлари томонидан 2024 йил биринчи ярмида биринчи инстанция судида жами кўриб чиқилган маъмурий ишлардан 81 тасини ёки 34,2 фоизини ҳоким қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш билан боғлиқ низолар ташкил қилган.

Шундан, вилоят ҳудудидаги ҳокимларнинг 25 та қарори ҳақиқий эмас деб топилган.

Жумладан, Сирдарё туман ҳокимининг 7 та, Гулистон туман ҳокимининг
6 та, Гулистон шаҳар ҳокимининг 6 та, Сайхунобод туман ҳокимининг 1 та, Сардоба туман ҳокимининг 1 та, Боёвут туман ҳокимининг 1 та, Ховос туман ҳокимининг 1 та ҳамда бошқа ҳокимликларниг 2 та қарорлари ҳақиқий эмас деб топилиб, жисмоний ва юридик шахсларнинг бузилган ҳуқуқлари суд томонидан тикланган.

Маъмурий ишларнинг судда кўрилиши натижалари бўйича 2024 йил биринчи ярмида маҳаллий ҳокимликларга нисбатан 23 та хусусий ажримлар чиқарилган.

Сирдарё вилоятида ҳоким қарорларининг ҳақиқий эмас деб топилиши кўрсаткичи 2023 йилнинг биринчи ярмига нисбатан 2024 йилнинг биринчи ярмида 43,2 фоизга камайган.

Шунингдек, вилоят маъмурий судлари томонидан 2024 йил биринчи  ярмида жами кўриб чиқилган маъмурий ишлардан 31 таси ёки
13,1 фоизини солиқ органи қарорларини ҳақиқий эмас деб топиш билан боғлиқ низолар ташкил  қилган.

Ушбу ишлар бўйича Сирдарё вилоят солиқ бошқармасининг 3 та қарори ҳақиқий эмас деб топилган.

Маъмурий ишларнинг судда кўрилиши натижалари бўйича солиқ органларига нисбатан 2024 йил биринчи ярмида 3 та хусусий ажрим чиқарилган.

Мазкур маълумотлар Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 27 ноябрдаги ПФ-200-сонли “Коррупцияга қарши курашиш тизимини янада такомиллаштириш ҳамда давлат органлари ва ташкилотлари фаолияти устидан жамоатчилик назорати тизими самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони билан тасдиқланган “Коррупцияга қарши курашиш бўйича 2023-2024 йилларга мўлжалланган давлат дастури” талаблари доирасида тақдим этилмоқда.  

Skip to content